Sprawozdanie z wyjazdu studyjnego, 18 do 24 września 2019

 Sprawozdanie
z polsko-niemieckiego wyjazdu studyjnego OeC e. V. na Górny Śląsk, 18 do 24 września 2019:

„Kto chce zyskać pokój, musi zyskać przyjaciół“ (Karl Dedecius),

dofinansowanego w ramach Funduszu Małych Projektów (FMP) w Euroregionie PRO EUROPA VIADRINA w programie współpracy INTERREG Va Brandenburgia – Polska 2014 – 2020 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej

Pod znakiem przygotowań do wyjazdu stała już 117. Rozmowa na Granicy organizowana przez OeC: pan Manfred Schütz opowiadał o swojej górnośląskiej małej ojczyźnie. Pod hasłem „Górny Śląsk: węgiel, ziemniaki i kości niezgody“ dzielił się wspomnieniami ze swojego życia, zachęcając  publiczność do ciekawej dyskusji.

Przygotowania i realizację wyjazdu studyjnego (w kooperacji z Fundacją Archiwum Literackie Karla Dedeciusa) cechowała konsekwentna dwujęzyczność. Celem wyjazdu było zapoznanie się z historią sąsiedztwa w 80. rocznicę niemieckiej napaści nas Polskę i wybuchu II wojny światowej. Kierowaliśmy się m.in. myślą kostrzyńskiego posła na Sejm prof. dr. Jacka Kurzępy, który w czasie Rozmowy na Granicy OeC 17.10.2018 powiedział, że czas najwyższy, aby w ramach polsko-niemieckiej wymiany rozmawiać o wspólnej historii sąsiedztwa ponad granicami pokoleń. Podchwyciliśmy ten ważny pomysł, zapraszając do udziału w naszym projekcie ludzi ze Słubic, Gorzowa Wielkopolskiego, Zielonej Góry, Poznania i Gniezna. Poza tym w trakcie realizacji programu w poszczególnych miejscach mogły dołączyć kolejne osoby zainteresowane, co dawało możliwość spotkań z osobami i grupami zaangażowanymi w działalność parafialną i kulturalną. Wspólnym założeniem podróży był aspekt edukacji i spotkań.

Wyjechaliśmy z Frankfurtu n. Odrą w środę 18 września o godz. 7.00 (Przewozy Autobusowe Gajewski, Słubice). Pierwszy postój nastąpił w Świdnicy, gdzie w Kościele Pokoju przywitali nas luterański biskup diecezjalny ks. Waldemar Pytel wraz ze swoją asystentką Małgorzatą Żak, którzy dali nam krótkie wprowadzenie do historii tej świątyni znajdującej się na liście światowego dziedziectwa UNESCO. Potem ks. dr Werdin przewodniczył modlitwie, zanim poszliśmy dalej do restauracji „Rynek 43“, gdzie w miłej atmosferze podano nam bardzo smaczny obiad.  Następny punkt programu był w niedalekim Dzierżoniowie, gdzie byliśmy gośćmi fundacji „Bejtejnu Chaj“. Tam Rafael Blau przybliżył nam dzieje i teraźniejszość gminy żydowskiej w Dzierżoniowie i na Dolnym Śląsku. Uczestnicy mogli na miejscu kupić książki i pisma. Wieczorem dojechaliśmy do hotelu „Modus“ w Łaziskach Górnych, który stanowił naszą „bazę” w czasie całego pobytu.
Liczba uczestników: 14 (DE), 4 (PL)
Liczba uczestniczek: 16 (DE), 12 (PL)

Czwartek 19 września zaczęliśmy od zwiedzania Muzeum Radiostacji Gliwickiej, po którym oprowadzała nas przewodniczka. Zorganizowano dla nas też projekcję filmu wyjaśniającego z tamtejszej perspektywy wydarzenia wokół tzw. „prowokacji gliwickiej“, jak w Polsce określa się „napaść na radiostację“. Potem pani Dorota Bednarska w sposób żywy i świadczący o dużej wiedzy oprowadzała nas po dzisiejszych Gliwicach: zobaczyliśmy Rynek, historyczne Stare Miasto oraz Kościół Wszystkich Świętych. Wieczorem pojechaliśmy na spotkanie ze Związkiem Górnośląskim w Piekarach Śląskich. Stowarzyszenie to działa na rzecz górnośląskiej historii i teraźniejszości, kultury i języka. Ten pełen serdecznej gościnności wieczór długo jeszcze będzie tkwił wszystkim uczestnikom spotkania w pamięci. Poznaliśmy kulturę Górnoślązaków i w końcu również nas proszono, żebyśmy coś z naszej strony przedstawili. W ten sposób doszło do bardzo żywej wymiany wszystkich obecnych, śpiewaliśmy razem i byliśmy zachwyceni występem orkiestry dętej. Na zakończenie spotkania zaprosiliśmy przedstawicieli Związku Górnośląskiego na obchody jubileuszowe OeC 15 października we Frankfurcie nad Odrą. Zaproszenie to zostało przyjęte i zrealizowane!
Liczba uczestniczek: 21 (DE), 20 (PL)
Liczba uczestników: 15 (DE), 9 (PL)

W piątek 20 września przed południem doszło do kolejnego ważnego punktu naszego programu. Było nim spotkanie z panią prof. dr Szewczyk i panem prof. dr. Kaczmarkiem w Bibliotece Śląskiej. Prof. Szewczyk w swojej prelekcji przedstawiła szczegóły historii Górnego Śląska, ilustrując je przykładami z bogatej literatury. Prof. Kaczmarek przedstawił zagadnienie dotąd mało znane, mianowicie „Polacy w Wehrmachcie“, jako jeden z pierwszych opracowuje tę tematykę. Przywitał nas serdecznie również dyrektor Biblioteki Śląskiej, prof. Kadłubek.
Liczba uczestniczek: 22 (DE), 11 (PL)
Liczba uczestników: 21 (DE), 4 (PL)
Po południu razem z luterańskim biskupem diecezjalnym ks. dr. Niemcem zwiedziliśmy ewangelicko-augsburski kościół Zmartwychwstania Pańskiego. Ks. biskup przedstawił nam dużo ciekawych informacji na temat historii i teraźniejszości kościoła. Jeden z uczestników naszej wycieczki okazał się dalekim krewnym jednego z ojców założycieli miasta Katowice, Friedricha Wilhelma Grundmanna.
Liczba uczestników: 16 (DE), 4 (PL)
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 10 (PL)

W sobotę 21 września zwiedziliśmy kopalnię „Guido“ w Zabrzu. Zaczęliśmy od ekumenicznego nabożeństwa pod ziemią, któremu przewodniczył ks. dr Stanisław Puchała. Potem w dwóch osobnych grupach zostaliśmy oprowadzeni po muzeum-kopalni.
Liczba uczestników: 18 (DE), 6 (PL)
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 12 (PL)
Po południu zwiedziliśmy Muzeum Śląskie w Katowicach. W dwóch osobnych grupach śledziliśmy informacje naszych przewodniczek, tłumaczone na bieżąco przez uczestników naszej wycieczki. Po wizycie w muzeum pani prof. dr Chojecka oprowadzała nas po Katowicach. Wszyscy byliśmy pod wielkim wrażeniem nowoczesności i otwartości tego miasta. Mieliśmy okazję zajrzeć chociaż chwilę do gmachu nowej Filharmonii, żeby zapoznać się z architekturą. Niestety w trakcie naszego pobytu na Górnym Śląsku w programie nie było koncertu, a chętnie wybralibyśmy sie na takie wydarzenie. Na kolacji w restauracji „Pan des Rossa“ dołączyła do nas znowu pani prof. Szewczyk, z którą prowadziliśmy bardzo ciekawe rozmowy.
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 12 (PL)
Liczba uczestników: 18 (DE), 6 (PL)

W niedzielę 22 września uczestniczyliśmy w nabożeństwie ewangelicko-augburskim w Mikołowie, gdzie serdecznie nas przywitano. Ks. Werdin spontanicznie został zaproszony do koncelebrowania nabożeństwa. Po nabożeństwie pani Sznober wraz z innymi parafianami oprowadzali nas po cmentarzu parafialnym, na którym znajduje się wiele zabytkowych i przez regionalistów dobrze zbadanych grobowców rodzinnych. Ks. Werdin posadził różę na grobie swojego prapradziadka Emila Brauna, pierwszego nauczyciela i organisty tego kościoła, wybudowanego w latach 50. XIX wieku wraz ze szkołą i pastorówką. Potem pojechaliśmy do Pszczyny, gdzie zwiedziliśmy Zamek i zjedliśmy obiad.
Liczba uczestników: 19 (DE), 5 (PL)
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 12 (PL)
Natępnie zwiedzaliśmy miasto Tychy. W programie było m.in. oprowadzanie po Browarze, gdzie poznaliśmy dużo ciekawych szczegółów dotyczących tyskiego piwa, np. ten, że z okazji otwarcia Wieży Eiffla podano TYSKIE!
Liczba uczestników: 20 (DE), 5 (PL)
Liczba uczestniczek: 19 (DE), 12 (PL)

W poniedziałek 23 września pani Karolina Herman oprowadzała nas po Bytomiu. Pokazała nam Rynek, Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i inne ważne budynki, opowiadając o ich historii. Byliśmy m.in. w Operze Śląskiej, gdzie pokazano nam nawet wnętrze, przed i za sceną. Z przewodniczką pojechaliśmy też do miejsca pielgrzymek, Piekar Śląskich, gdzie zobaczyliśmy Bazylikę NMP, dowiedzieliśmy się o jego historii i dzisiejszym znaczeniu.
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 7 (PL)
Liczba uczestników: 15 (DE), 4 (PL)
Po południu był czas wolny. Po wspólnej kolacji w restauracji naszego hotelu urządziliśmy w wynajętej sali hotelowej wieczór towarzyski. Był to czas rozmów i śpiewów i rozdania certyfikatów dla uczestników wycieczki z załączonym oryginalnym przepisem na „rolady śląskie”! To najbardziej wykwintne ze wszystkich śląskich dań faktycznie towarzyszyło nam codziennie w czasie naszej podróży. Niekończącym się śpiewom tego wieczoru akompaniowali na swoich gitarach Gero Lietz und Justus Werdin.
Liczba uczestniczek: 20 (DE), 7 (PL)
Liczba uczestników: 14 (DE), 4 (PL)

Następny dzień, wtorek 24 września, był dniem powrotu do domu. Przedtem jednak trzeba było uregulować za pobyt w hotelu, co po trudnościach spowodowanych limitami kart debetowych i kredytowych w końcu się udało. Pierwszym postojem była Góra Św. Anny, gdzie przewodnik z wielką erudycją oprowadzał nas po bazylice św. Anny i po terenie dawnego nazistowskiego mauzoleum i amfiteatru oraz powojennego polskiego pomnika u stóp Góry św. Anny. Potem pojechaliśmy dalej do Kamienia Śląskiego, gdzie w prowadzonym przez Kościół zespole rehabilitacyjno-wypoczynkowym „Sebastianeum Silesiacum“ jedliśmy obiad (rolada śląska!!) – razem z emerytowanym arcybiskupem ks. Alfonsem Nossolem. Ks. biskup przemówił do nas w typowy dla niego górnośląski sposób, dając wspaniałe świadectwo swojego życia, które związane jest z jego zaangażowaniem na rzecz polsko-niemieckiego porozumienia i pojednania. Potem wyruszyliśmy w drogę i dojechaliśmy do Frankfurtu n. Odrą punktualnie o godz. 20.00.
Liczba uczestników: 16 (DE), 1 (PL)
Liczba uczestniczek: 21 (DE), 4 (PL)
Rodzajem podsumowania wyjazdu studyjnego była 121. Rozmowa na Granicy OeC, wieczór autorski z Matthiasem Kneipem, który – w obecności pani em. konsul generalnej Sobótki – przedstawił swoją książkę „111 powodów, by kochać Polskę”. Wieczór ten, oparty na ogromie wiedzy autora, w oryginalny, inspirujący i literacki sposób podsumował nasz interesujący wyjazd studyjno-spotkaniowy na Górny Śląsk.

Rodzajem podsumowania wyjazdu studyjnego była 121. Rozmowa na Granicy OeC, wieczór autorski z Matthiasem Kneipem, który – w obecności pani em. konsul generalnej Sobótki – przedstawił swoją książkę „111 powodów, by kochać Polskę”. Wieczór ten, oparty na ogromie wiedzy autora, w oryginalny, inspirujący i literacki sposób podsumował nasz interesujący wyjazd studyjno-spotkaniowy na Górny Śląsk.